DESDE O PREGUNTOIRO
GONZALO
BOUZA-BREY
Teo Cardalda F.
É curioso que me costa escribir sobre
Gonzalo Bouza-Brey, poida ser que sexa por aquelas vivencias desde fai máis de
trinta anos , quizais sexa por un estraño pudor na hora de exteriorizar os
sentimentos que estaban moi agochados, os sentimentos verdadeiros, eses
sentimentos que teñen que ver con toda esa andaina ao longo dos anos, a pesar
que despois as bágoas achéguense dun xeito moi doado aos ollos.
 |
Mitín do PC en Vilagarcía. Gonzalo Bouza-Brey, Santiago
Álvarez, Jesús Culebras, Carlos Barros e outros, 1977 |
Coñecín a Gonzalo naqueles tempos daquela “
longa noite de pedra”, tempos moi duros da ditadura franquista. Moitas veces
lembrábamos ese día, foi moi especial. Daquela eu estaba en Vigo é militaba no
PCG , unha das labores que tiña era contactar en Vilagarcía cun membro do
partido. Sabía que esa persoa chamábase Gonzalo e estaba agardando no Café
Central, din moitas voltas para asegurarme que non fora unha trampa, ata que
contactei cun xornalista, daquela correspondente da Voz de Galicia desta cidade
que axudoume a identificalo. Foi cando chegamos a coñecernos en circunstancias
moi especiais que deixa pegada ao longo da vida.
 |
Homenaxe a Santiago Álvarez. Gonzalo Bouza Brey, Santiago
Álvarez, Wily Meller e Teo Cardalda, 1998 |
Fago este anterior comentario da nosa
amizade, simplemente para dicir que a miña teima con el era o intentar que
escribira a historia política dos anos da ditadura, transición e actualidade da
bisbarra do Salnés e Vilagarcía. Lle dicía que hai moito que contar e moito que
dicir e xa ía sendo hora de poñer a cada quen no seu sitio facendo fincapé
daqueles falsos “demócratas” de novo cuño que saíran de debaixo das pedras como
os lagartos cando saíu o sol. Isto tamén é memoria histórica aínda que sexa
recente, soamente hai 39 anos. Non puido ser. Non encanto, deixou ese pouso
político , cultural e literario que algún día poida saír a luz na súa
lembranza.
 |
Gonzalo na inaguración da Avenida Ramón Patiño en
Vilaxoán, 2000 |
Gonzalo, un imprescindible daqueles dos que
falaba Bertolt Brecht, xamais deixou de militar na esquerda, nunca deixou de
aportar o seu enorme gran de area á loita de sempre. Coido que era un clásico
en isto. Non se perdía nin unha manifestación e sempre estaba ao carón da causa
da democracia e a república. Gonzalo estaba animado co movemento 15M, falabamos
moito disto e lle gustaba moita aquela frase que os manifestantes berraban “ Lo
llaman democracia y no lo es”. Estaba convencido que a III República sería a
democracia de verdade asentada no interés común.
Tivo moita influencia na miña personalidade
a nivel cultural desde un punto de vista galeguista, con el coñecín a moitos
persoeiros da cultura de Galicia, en especial o grande mestre Raimundo García
(Borobó). Escoitando os faladoiros dos dous, a miña posición ante a vida trocou
polos valores humanistas que representaban ante estes novos tempos do mundo que
vivimos de bafuallada cobizosa e retrincada.
Daquel
poema que escribiu hai anos, resalto un anaco: “.....A canle da fonte quedou seca
/ a derradeira pinga xa esvarou / pola, aínda onte, húmida pedra / e alí no
fondo ela estrombou......” Eu digo que a fonte aínda ten que votar moita historia
e a derradeira pinga non esvarou.
Podería escribir horas e máis horas sobre
Gonzalo, milleiros de anécdotas, máis teño limitacións de espacio e non é
posible facelo. Non encanto, resérvomo para relatalo no meu tratado, que algún
día escribirei. Hoxe só existe ánimo para seguir lembrando ao camarada, amigo,
demócrata, galeguista e republicano que foise para non volver; con quen
convivín incontables aventuras. Xa non falaremos daquelas anécdotas históricas
de proletarios e de cabaleiros e políticos covardes.
Ata
sempre Gonzalo, que a terra che sexa leve.
==============================
POEMAS
O 23 de decembro de 2011, finara outro amigo común, Ramón Soto Mariño (Pimienta) nun tráxico acccidente no mar de Arousa. Amigo e camarada e compañeiro de traballo no Porto de Vilagarcía, Patrón da lancha dos prácticos. Ese día no tanatorio Gonzalo díxome que ía a facerlle un poema. Así foi, entregoumo para que llo dera á súa dona. Este poema está gravado na tumba de Ramón no cemeterio de San Martiño de Sobrán (Vilaxoán).
Que cousas ten a vida, que coincidencia que Gonzalo finara o mesmo día e mes un ano despois. A partir de hoxe estou odiando estes 23 de decembro, sempre quedarame na mente estes dous días tan aciagos e de mágoa.
===================
Poema ao 15M
Con gosto a 15-M
Veño onde ti, hirmán, para decirche
que o tempo está a cambiar,
iso se nota,
xa non todo vai ser como denantes.
É non é de cor azul ista marea,
non.
Ten árs de libertade e de esperanza,
como a frol ó abrir en primaveira,
ou o primeiro bico
dado ás agachadas
ó amor adolescente
co que se enceta a nova vida,
isa que os que mandan tentan sempre
impedir que nos a descubramos
e que agromen sementes de esperanza
co vento nordés que clarexa a treboada.
O tempo cambeará,
xa non hai dúbida,
a crise estrombóu en crise
de norte a sur,
de leste a oeste por todo o universo
e un canto xuvenil anuncia
ó enteiro mundo
ista feliz alborada de porvir,
de arelas e hirmandade.
Vilaxoán, maio 2011.
Vilaxoán, Maio de 2011
O sábado fun a Vilaxoán. E foi para emocionarme. Estaba cantado que ía emocionarme. Era inevitable. A dicir verdade, xa montei no tren en Santiago emocionado. Porque o xeito de morrer de Gonzalo foi tan non natural para un militante revolucionario que a min a noticia canalla sentoume coma unha patada na alma. Sóubeno por Teo, amigo seu e meu. 
Ninguén me negará con razón que morrer como morreu Gonzalo Bouza-Brei é a peor maneira de morrer que pode ter un apóstolo da revolución como era el. O caso é que o sábado todo foron emocións para min en Vilaxoán. Vilaxoán xa é en por el emocionante. E máis beneficiado como está polas ondas do mar de Rianxo. Se será emocionante canto bican as ondas do mar de Rianxo, que o propio Valle fantasiou con que súa nai o pariu no medio e medio da ría entre Vilaxoán e o Caramiñal. Pero é que ademais o sábado todo axudaba a emocionarse no Centro Cultural de Vilaxoán: A Quenlla ó completo; Cómplices ó completo; catro oradores de palabra álxida e dous mestres da declamación. Todos precedidos dunhas palabras emocionadas e emocionantes de Teo. Puxo nelas o corazón. Puxérono todos. Ben se veu. Eu emocioneime moito. E Gonzalo ben o merece.
